Kolezyum /  Amphitheatrum Flavium

Amfitiyatrodan Öte: Kolezyum Nedir?

Eğer bir gün yolunuz Roma’ya düşerse, sizi ilk karşılayan yapı büyük ihtimalle Kolezyum, orijinal adıyla Amphitheatrum Flavium olacaktır. Tarihle iç içe olmayı seven biriyseniz, buraya adım attığınızda içinizi tarifsiz bir heyecan sarabilir. Çünkü burası sadece bir taş yapı değil; binlerce yıl önce insanların dövüşleri izlemek için bağırdığı, alkışladığı, nefesini tuttuğu koca bir arena. (Daha fazlası için Mimari Yapılar)

Yaklaşık 2000 yıl önce, MS 72 yılında İmparator Vespasian tarafından yapımına başlayan bu dev yapı, MS 80 yılında oğlu Titus döneminde tamamlandı. Açılış gösterilerinde tam 50.000 kişi tribünlerdeydi. Gladyatör dövüşleri, vahşi hayvanlarla mücadeleler, hatta sularla doldurulup sahnelenen deniz savaşları bile bu arenada izleyicilere sunuluyordu.

Şaşırtıcı değil mi? Şehrin göbeğinde dimdik ayakta duran bu yapı, antik Roma halkının nelere heyecanlandığını, nasıl eğlendiğini bize bugün hâlâ fısıldıyor.

Kolezyumun Mimari Özellikleri

Birazda kolezyumun mimari özelliklerine bakalım. Kolezyum Roma Mimarisinin en önemli eserlerinden biridir.(Klasik Mimari yazımıza göz atmak isteyebilirsiniz.) Yaklasşık 190 metreye 156 metre oturuma sahip ve 48 metre yüksekliği vardır. 50.000 ile 80.000 kişinin etkinlikleri izleyebileceği düşünülmektedir.

Kolezyum’un inşasında traverten taşı, tuğla, tüf taşı ve Roma’ya özgü beton (opus caementicium) kullanılmıştır. Bu malzemeler, yapının hem sağlamlığını hem de büyüklüğünü mümkün kılmıştır.

Kolezyum’un dış cephesi dört katmandan oluşur. Doric sütunlar, Ionic sütunlar, Corinthian sütunlar, son katmanda da pencere açıklıklı bir duvarlar yer alır. Oval yapısı sayesinde sahne her izleyiciye eşit mesafededir. Ayrıca kemerli geçişler ve tonoz sistemleriyle hızlı giriş-çıkış yolları oluşturulmuştur. Bugünkü modern stadyumların temel yapısı tam da buradan gelir.

Yüz binlerce kişinin güneşten korunmasını sağlayan velarium adlı dev tente sistemi, Roma’nın mühendislik dehasını yansıtır. Kolezyum’un alt katında yer alan Hypogeum, gladyatörlerin ve hayvanların arenaya çıkmasını sağlayan tünel ve asansör sistemlerini içerir. Bu sistemler dönemin sahne arkasının ne kadar gelişmiş olduğunu kanıtlar.

Mimarlık Harikası

Kolezyum, Roma’nın tam merkezinde, adeta geçmişten fırlamış gibi tüm görkemiyle karşınızda duruyor. Tabiki, içeri adım attığınızda taşların arasında yüzyıllar boyunca yankılanan sesleri hayal etmek hiç de zor değil.

Bu eşsiz yapı, 1980’den beri UNESCO Dünya Mirası listesinde ve 2007’den bu yana Dünyanın Yeni 7 Harikası arasında yer alıyor. Ve evet, bu unvanı fazlasıyla hak ediyor.

Ufak bir not:
Eğer bir gün Kolezyum’u ziyaret edersen, sadece fotoğraf çekip geçme. Taşlara dokun, gözlerini kapat, o eski kalabalığın uğultusunu, arenadaki gerginliği hayal et. Çünkü Kolezyum, seni zamanda geriye götürecektir.